Uszkodzenie pamięci RAM jest jednym z najczęściej występujących problemów związanych z niestabilnym działaniem komputera. Efektem uszkodzenia kości RAM są samoczynne restarty komputera, pojawienie się ekranu Blue Screen of Death (BSoD) bądź zawieszenie się systemu (szczególnie przy dużym jego obciążeniu). Taki stan rzeczy spowodowany jest błędnym odczytaniem informacji zapisanych wewnątrz modułu RAM - odczytana informacja nie jest tożsama z tą która została zapisana.

Jeśli zauważymy problemy związane z działaniem komputera pierwsze kroki w celu ich zidentyfikowania należy skierować ku diagnostyce modułów pamięci RAM. Test pamięci RAM warto również wykonać w sytuacji w której zostały zakupione nowe kości.

Nie musimy szukać wyspecjalizowanych narzędzi gdyż system Windows już na starcie oferuje Nam proste i przydatne narzędzie służące do sprawdzania błędów pamięci RAM.

Aby uruchomić narzędzie otwieramy Panel sterowania a następnie przechodzimy do sekcji Narzędzia administracyjne gdzie wybieramy skrót Diagnostyka pamięci systemu Windows. Alternatywnie narzędzie możemy uruchomić poprzez wywołanie jego nazwy w pasku wyszukiwania bądź skorzystaniu z okna Uruchamianie (Windows+R) i wpisaniu MdSched.

Po uruchomieniu narzędzia do wyboru mamy dwie opcje:

• Uruchom ponownie teraz i sprawdź występowanie problemów (zalecane) - natychmiastowe uruchomienie komputera i włączenie narzędzia, które przeprowadzi test pamięci RAM,
• Sprawdź występowanie problemów po następnym uruchomieniu komputera - test zostanie uruchomiony wraz z następnym startem systemu.

Po ponownym uruchomieniu systemu zostanie zainicjowany test pamięci RAM.

Po uruchomieniu testu poprzez wybranie klawisza F1 mamy dostęp do opcji przeprowadzanego testu.

Możemy określić zakres przeprowadzanego testu poprzez wybranie jego typu: Podstawowy, Standardowy lub Rozszerzony.

Zdefiniować użycie pamięci podręcznej (włączona lub wyłączona) lub pozostawić ustawienia domyślne.

Ostatnią opcją jest ilość przeprowadzonych przejść (test po zakończeniu rozpoczyna się na nowo).

Pomiędzy ustawieniami przechodzimy z wykorzystaniem klawisza Tab.

Status testu zostanie wyświetlony po wybraniu ikony, która pojawi się w obszarze powiadomień (nad zegarem).

Jeśli nie uda Nam się kliknąć na powiadomienie bądź je przeoczymy podsumowanie testu znajdziemy w Podglądzie zdarzeń. Następnie w lewej części okna rozwijamy gałąź Dzienniki systemu Windows, a następnie System. Informację o statusie testu znajdziemy w głównej części okna - źródło zdarzenia: MemoryDiagnostics-Results.

Bądź możemy do tego celu wykorzystać konsolę PowerShell, wydając polecenie: get-eventlog system -source Microsoft-Windows-MemoryDiagnostics-Results | Format-Table -wrap

Do przeprowadzenia bardziej dokładnych testów pamięci możemy wykorzystać narzędzie MemTest86+. Program pobierzesz ze strony: http://www.memtest.org/ Zadaniem narzędzia jest przeprowadzenie testów pamięci RAM w celu wykrycia błędów.

Pobrany program nagrywamy na płytę CD bądź pendriva (narzędzie uruchamia się przed systemem więc w zależności od wybranej opcji musimy przygotować nośnik, który umożliwi start programu) - odpowiednie pliki zostały przygotowane przez twórców aplikacji.

Aby uruchomić narzędzie nie zapominamy o modyfikacji kolejności startowej napędów w BIOSie bądź korzystamy z ekranu Boot Menu (wybór napędu z którego ma nastąpić załadowanie systemu). Ekran wywołujemy przy starcie komputera najczęściej za pośrednictwem klawisza F12 bądź F11 (zależne od wersji BIOS bądź producenta komputera).

Po uruchomieniu programu rozpoczyna on automatycznie test pamięci RAM. W lewym górnym rogu ekranu zostają wyświetlone podstawowe informacje na temat posiadanego procesora, ilości pamięci Cache, taktowanie, wielkość zainstalowanej pamięci RAM (punkt 1).

W prawym górnym rogu ekranu została przedstawiona informacja o aktualnie przeprowadzanym teście (punkt 2).

Poniżej znajdziemy informację o typie modułu pamięci RAM, opóźnieniach czy trybie pracy pamięci (punkt 3).

Jeżeli podczas przeprowadzanego testu zostaną wykryte jakieś błędy to o fakcie tym zostaniemy poinformowani poprzez wyświetlenie błędów w głównym oknie programu (błędy sygnalizowane są poprzez wpisy umieszczone na czerwonym polu). Ilość wykrytych błędów jest zapisywana w kolumnie: Errors

Konfigurację narzędzia przeprowadzamy po wybraniu klawisza: c Dostępne opcje pozwalają Nam na ustalenie takich parametrów pracy narzędzia jak: wybór testu, ilości przebiegów czy zakres pamięci, która będzie podlegać sprawdzeniu.

Narzędzie warto skonfigurować w ten sposób aby dokonać kilku cykli sprawdzania pamięci (większa pewność, że z modułem pamięci jest wszystko OK) - ilość przeprowadzonych testów wyświetlana jest w kolumnie: Pass

Innym narzędziem jakie możemy wykorzystać w diagnostyce pamięci RAM jest program Windows Memory Diagnostic Narzędzie te możemy pobrać z wielu serwisów więc jego odnalezienie nie będzie stanowić żadnego problemu.

Po uruchomieniu narzędzia rozpoczyna one sprawdzanie pamięci RAM.

Konfiguracja programu sprowadza się tylko do wyboru zakresu przeprowadzanych testów - klawisz T.

Obydwa narzędzia MemTest86+ oraz Windows Memory Diagnostic zawarte są w takich pakietach jak Hiren’s BootCD

czy Ultimate Boot CD.

Warto się w narzędzia te zaopatrzyć gdyż dodatkowo nasza pula aplikacji zostaje wzbogacona o nowe, które mogą zostać wykorzystane do diagnostyki innych podzespołów komputera (lecz nie tylko).

Na koniec jeszcze krótko o metodyce przeprowadzanych testów. Podczas wykonywania testów pamięci RAM musimy określić, który moduł pamięci jest uszkodzony (problemu nie ma gdy w komputerze jest zainstalowany tylko jeden moduł). Dlatego test pamięci najlepiej jest wykonać przy użyciu pojedynczego modułu. Po sprawdzeniu jednego przechodzimy do następnego. Aby wyeliminować uszkodzenie gniazda płyty głównej, test w przypadku wykrycia błędów należy powtórzyć umieszczając moduł pamięci w innym gnieździe.