Usługa (serwis) to typ aplikacji pracującej w tle, która wykonuje określone funkcje systemowe. Uruchamiana jest najczęściej na poziomie zbliżonym do sterowników. Jej praca jest powiązana z innymi programami i usługami. Jest niezależna od profilu użytkownika a więc jej włączenie nie wymaga logowania się do Windows.

Typy usług:

Usługi systemowe: Wykonują zadania związane z pracą systemu. Są natywnymi usługami Windowsa przychodzącymi wraz z jego instalacją.

Usługi programów: Wykonują zadania związane z pracą dodatkowych aplikacji. Przychodzą wraz z instalowanym programem. Przykład: antywirusy, firewalle czy programy do wirtualizacji np. VMware instaluje usługę VMware DHCP Service która odpowiada za przydzielanie wirtualnym hostom adresów IP.

Programy uruchomione jako usługi: Wskazany przez ciebie program uruchomiony jako usługa. Nieomal każdy program może pracować jak usługa. A jak to zrobić jest opisane w specjalnej części tego tematu.

Zarządzanie 2 pierwszymi typami przeprowadzane jest w tle, bez twojego udziału za pomocą procesów services.exe i svchost.exe lub oddzielnych procesów każdej z usług. Typem trzecim sterujesz ty o ile masz uprawnienia Administratora.

2. Sterowniki .... to też usługi. Wprawdzie przekraczają omawianą tu definicję ale wspominam o tym bo wiele programów zajmujących się pokazywaniem usług na komputerze wylicza zarówno typowe usługi jak i sterowniki pod jedną zbiorczą nazwą "Usługi". Rejestr Windows też ma je zapisane razem.

Aby uruchomić okienko z listą usług systemowych musimy skorzystać z menu start bądź polecenia uruchom. W pierwszym przypadku wystarczy, że wpiszemy "usługi" lub "services.msc", a w drugim przypadku wpisujemy "services.msc", następnie wciskamy klawisz enter.

Uruchamianie - Usługi

Do Usług możemy się również dostać wykorzystując Narzędzia administracyjne w Panelu sterowania.

Uruchamianie - Usługi

Okienko, które nam się ukazało, zawiera listę wszystkich serwisów dostępnych w systemie Windows. Klikając na poszczególne nagłówki kolumn, możemy wybrać sposób, w jaki będą sortowane. Jeżeli macie zamiar dokonywać zmian w oparciu o ten poradnik, proponuję pozostanie przy układzie alfabetycznym.

Konsola - Usługi

Po uruchomieniu konsoli zobaczysz aktualnie załadowane usługi z ich parametrami. W kilku kolumnach przelatujesz szybko okiem właściwości usług: Nazwa, Opis, Stan, Typ uruchomienia oraz Logowanie jako. Kolumna Stan informuje o aktualnym statusie danej usługi. Stan usługi możesz zmieniać z prawokliku na nazwę usługi. tzn. uruchomić ją (Uruchom), zatrzymać (Zatrzymaj), wstrzymać (Wstrzymaj), ponowić po wstrzymaniu (Wznów) lub ponownie uruchomić (Uruchom ponownie).

Zmiana stanu usługi

Stan usługi możesz również zmieniać korzystając z menu

Zmiana stanu usługi

Najistotniejszą cechą jest tryb uruchomienia oraz nazwa konta, do którego usługa będzie się logowała podczas startu systemu. O tym wszystkim będzie jeszcze mowa.

W zależności wyboru typu widoku Extended (Rozszerzony) czy Standard (Standardowy) zobaczysz lub nie tendencyjny i "zamotany" opisMS dołączony do każdej z usług. Aby zmodyfikować daną usługę musimy na jej nazwie dwukrotnie kliknąć lewym przyciskiem myszy (lub jeden raz prawym, a następnie z rozwiniętego menu wybrać pozycję "Właściwości").

Modyfikacja właściwości usługi

Wówczas otrzymamy dostęp do szczegółowych ustawień wybranego elementu. Nas najbardziej będzie interesowała rozwijana lista, poprzedzona napisem "Typ uruchomienia".

Do wyboru mamy cztery opcje:

Gdy zdecydujemy się już na którąś z opcji, klikamy OK. Po powrocie na listę wszystkich elementów, status edytowanej usługi powinien ulec zmianie.

Z prawokliku na nazwę usługi wybierasz opcję Properties (Właściwości), w których możesz manipulować ustawieniami. Wszystkie ustawienia usług są globalne co znaczy że wszelkie zmiany wpłyną na wszystkie konta i wszystkich użytkowników komputera. Zmian z domyślnych ustawień należy dokonywać z głową bo można dorobić się uszkodzeń systemu. Dotyczy to przede wszystkim kombinacji z Typ uruchomienia oraz Logowanie jako.

GENERAL/OGÓLNE

Karta - Ogólne

Jak widać tu mamy takie ciekawostki jak: nazwa, opis, ścieżka do pliku wykonywalnego i typ uruchamiania.

Można od razu zauważyć "subtelną" różnicę w nazewnictwie:

Start parameters - Uruchamianie usługi z parametrami. Wpisz parametry i kliknij Start. To ustawienie nie jest stałym lecz jednorazowego użytku. Potem przywracane są ustawienia domyślne.

LOGON / LOGOWANIE

Karta - Logowanie

Log on as/Logowanie jako:

W większości przypadków ta zakładka nie powinna być modyfikowana.

Local system account/System lokalny - Wbudowane w system konto i najczęstszy typ logowania usług. Tego nie zmieniamy, bo może pojawić się błąd startu usługi i jej zatrzymanie. Dostępna jest tu też podopcja Allow service to interact with desktop/Zezwalaj usłudze na współdziałanie z pulpitem, która służy do bezpośredniej komunikacji zalogowanego użytkownika z usługą poprzez pulpit.

Niektóre usługi są uruchamiane z uprawnieniami NT AUTHORITY\LocalService (Usługa lokalna) lub NT AUTHORITY\NetworkService (Usługa sieciowa).

This acccount / To konto - Pozwala wybrać dowolne konto. W tym celu uaktywnij opcję i wprowadź nazwę oraz hasło użytkownika. W wyborze pomoże ci opcja Browse / Przeglądaj.

Karta logowanie - Wybór konta

RECOVERY / ODZYSKIWANIE

Karta - Odzyskiwanie

Prawidłowe działanie usług jest podstawą kondycji systemu. W przypadku nastąpienia awarii usługi należy to skorygować określając, co ma zrobić system w przypadku pojawienia się błędu pierwszego, drugiego lub kolejnych błędów usługi.

Prawidłowa reakcja systemu na awarię usługi jest istotna. Jak ją ustawić? Teoretycznie należy dobrać kolejność wg ciężkości czyli: restart usługi, uruchomienie programu, restart kompa. W praktyce dobranie reakcji jest ściśle uzależnione od znaczenia usługi. Np. najważniejsza z usług Zdalne wywoływanie procedur (RPC) powinna mieć ustawiony restart komputera. A mało znaczące usługi mogą pozostać na Take no action.

DEPENDENCIES / ZALEŻNOŚCI

Karta - Zależności

Jest to tylko i wyłącznie zakładka informacyjna i jej zawartości nie można modyfikować. Pokazuje ona wzajemne powiązania między usługami według 2 kategorii:

Np. Od usługi Serwer jest zależna usługa Przeglądarka komputera i Usługa nasłuchująca grup domowych. Znajomość zależności między usługami jest ważna gdyż ich startowanie jest powiązane ze sobą. Uruchamiając usługę, która zależy od innej w pierwszej kolejności należy uruchomić usługę od której jest ona zależna np. Menadżer kont zabezpieczeń dla włączenia usługi Serwer. Zatrzymanie, uruchomienie lub restart usługi ma wpływ na wszystkie usługi zależne. Restartując usługę od której zależy wiele innych otrzymasz pytanie czy mają zostać zrestartowane również i one np. restartując Serwer padnie pytanie o restart Przeglądarka komputera i Usługa nasłuchująca grup domowych. Zatrzymanie, uruchomienie lub restart usługi, która nie ma usług zależnych nie nastręcza żadnych trudności np. restartując Przeglądarkę komputerów nie spotka cię żadna niespodzianka.

Często te powiązania są bardzo skomplikowane bo: jedna usługa zależy od innej, która z kolei jest zależna od pięciu następnych.

Poniżej znajduje się lista usług systemowych, które warto edytować. Jeżeli mamy wątpliwości co do tego, czy któraś z nich będzie kiedykolwiek przydatna, najbezpieczniej jest ustawić jej status na "ręczny". Otóż niektóre aplikacje wymagają do prawidłowego działania pewnych serwisów, więc warto się zabezpieczyć.

W nawiasach podane są optymalne ustawienia dla większości użytkowników. Warto jednak zachować rozsądek i uważać na to, co wyłączamy. Możemy bowiem spowodować awarię i tym samym utracić cenne dane. Najlepiej zatem utworzyć punkt przywracania systemu, który potem będzie stanowił ostatnią deskę ratunku.

"Sejwowanie" widoku konsoli

Za każdym razem otwierając konsolę ma ona wygląd domyślny i pomimo, że sobie ustawisz Widok na swój ulubiony nie zostanie to zapamiętane. By "zasejwować" należy otworzyć konsolę w nietypowy sposób.

2. Otworzy się okno interfejsu konsoli. I sobie regulujesz w jakim rozmiarze chcesz by okno się otwierało i w jakim widoku (Standard czy Poszerzony).

3. W konsoli File / Plik >>> Save as / Zapisz jako.

Usługi - Autor

Teraz za każdym razem otworzy się konsola w widoku, który pragniesz mieć na stałe. Co więcej możesz ustawić działanie konsoli tak, że za każdym razem zmieniając widok i opuszczając konsolę ona będzie się ciebie pytać czy zapisywać zmiany widoku. By do tego doprowadzić w konsoli otworzonej przez opcję Autor przejdź do zakładki:
File / Plik >>> Options / Opcje i wybierasz User mode - full access / Tryb użytkownika pełen dostęp zamiast Limited / Tryb użytkownika ograniczony dostęp. I odhaczasz opcję Do not save changes to this konsole / Nie zapisuj zmian w tej konsoli.

 Konsola usługi - Opcje

Msconfig

Msconfig pokazuje dokładnie ten sam zestaw usług co konsola services.msc ale operacje są tu ograniczone jedynie do włączania / wyłączania usług, głównie w celach diagnostycznych. Przydatnym elementem a nieobecnym w konsoli services.msc jest sortowanie usług. Dzięki opcji Hide All Microsoft Services / Ukryj wszystkie usługi firmy Microsoft można w łatwy sposób się zorientować ile niestandardowych usług przybyło.

Msconfig

CMD Windows

Preferowanym nazewnictwem linii komend jest wykorzystywanie nazw systemowych a nie wyświetlanych usług.

POLECENIE tasklist /svc

Start >>> Run (Uruchom) >>> cmd i wpisz tasklist /svc

Polecenie tasklist /svc

Do podglądu innego komputera dopisujesz parametr /s po którym wpisujesz IP lub nazwę tegoż komputera.

POLECENIE sc

Jest to uzupełnienie dla konsoli services.msc o znacznie poszerzonym zestawie operacji. O ile w services.msc można usługi tylko wyłączać / włączać to za pomocą polecenia SC także je całkowicie kasować lub tworzyć nowe. Jest to narzędzie rozbudowane i bardzo przydatne dla profesjonalnych administratorów sieciowych, zwłaszcza iż można go zastosować zarówno na komputerach lokalnych jak i zdalnych. W komendzie można użyć tylko i wyłącznie nazwy systemowe usług, te wyświetlane nie są rozpoznawane.

sc stop NazwaUsługi - Zatrzymuje usługę

sc config NazwaUsługi start= disabled - Ustawia tryb startowy usługi na Wyłączony

sc config NazwaUsługi start= demand - Ustawia tryb startowy usługi na Ręczny

sc delete NazwaUsługi - Kasuje usługę z rejestru

Przykład operacji na usłudze Usługi pulpitu zdalnego (nazwa systemowa TermService):

Użycie polecenia sc start i sc stop

POLECENIE net

To jeszcze jedno polecenie linii komend ale o bardzo zawężonym działaniu. O ile SC można wykorzystać też na komputerze zdalnym to NET tylko na kompie lokalnym. Zaś sam zestaw operacji skromny bo pozwala tylko na pauzowanie / zatrzymanie / ponowne uruchomienie usługi. W komendzie można użyć zarówno nazwy systemowe usług jak i wyświetlane (jeśli mają spacje trzeba zamknąć nazwy w cudzysłowiu).

net start - Użyte bez parametrów spowoduje wyświetlenie listy aktualnie uruchomionych usług

net start NazwaUsługi - Uruchamia wybraną usługę

net stop NazwaUsługi - Zatrzymuje wybraną usługę

 Polecenie net stop i start

Menedżer Urządzeń

Wspominam o tej możliwości tutaj gdyż niektóre z usług programowych, którymi możemy zarządzać z poziomu services.msc, w swoich zależnościach dysponują usługami czysto sterownikowymi, które można włączać/wyłączać tylko poprzez Menedżer Urządzeń lub rejestr, ew. linię komend. Przykładem są tu usługi wybitnie sieciowe w których zależnościach stoją takie komponenty jak:

• • • AFD Networking Support Environment / Środowisko obsługi sieci AFD
    • NetBIOS over TCP/IP / NetBIOS przez TCP/IP
    • TCP/IP Protocol Driver / Sterownik protokołu TCP/IP
    • IPSEC driver / Sterownik IPSEC

W przypadku problemów ze startem usługi programowej warto wiedzieć gdzie sprawdzać i modyfikować sterownikowe zależności o ile ciągle jest dostęp do

Uruchamiamy:

Start >>> Run (Uruchom) >>> devmgmt.msc

Nie interesują nas typowe urządzenia domyślnie pokazane w widoku. W zakładce Widok wybieramy opcję Show hidden devices / Pokaż ukryte urządzenia. Po zaznaczeniu opcji zostaną wyświetlone: Non-Plug and Play Drivers / Sterowniki niezgodne z Plug and Play:

Menedżer urządzeń - Widok - Pokaż ukryte urządzenia

Manipulacja na tych usługach odbywa się poprzez dwuklik na wybranej usłudze i przejściu do zakładki Driver/Sterownik. Na karcie zawarta jest informacja o nazwie usługi, statusie uruchomienia oraz możliwość przestawienia trybu startowego:

Rejestr

Wszystkie właściwości usług są zapisane oczywiście w rejestrze w kluczu:

HKEY_LOCAL_MACHINE\SYSTEM\CurrentControlSet\Services\NazwaUsługi

Klucz ten trzyma zarówno usługi "programowe" widzialne w konsoli services.msc jak i wszystkie sterowniki komputera. Nazwy usług są zapisane w postaci skróconej a nie wyświetlanej. Przykładowa zawartość klucza : Usługi pulpitu zdalnego (nazwa systemowa TermService):

Rejestr usługa TermService

Najbardziej interesującą nas opcją jest wartość Start, która jest po prostu Typem uruchomienia. Może przyjąć następujące kody liczbowe:

Dla usług "programowych" są trzy stany typu startowego:

0x00000002 - Automatyczny

0x00000003 - Ręczny

0x00000004 - Wyłączony

Dla usług typowo sterownikowych dochodzą jeszcze dwa dodatkowe:

0x00000000 - Boot

0x00000001 - System